روش های تصمیم گیری،در تصمیم گیری مشکل دارید؟

زندگي در درون خود مسائل و مشكلاتي به همراه دارد كه مستلزم وجود رقابت و كشمكش است. لحظاتي را به خاطر آوريد كه با مشكلي مواجه شده و بايد تصميم خود را بگيريد . زماني كه تصميم خود را انتخاب كرديد چه احساسي را تجربه مي‌كنيد؟ اگرهمچنان معضلات زندگيتان حل نشده باقي بماند و هيچگونه تصميمي براي حل كردن آن نگيريد چه احساسي خواهيد داشت؟

هر يك از ما در طول روز با مشكلات متعددي روبرو خواهيم شد. از مساله‌ي ساده‌اي مثل ناهار چه بخوريم تا مسائلي چون مشكلاتي كه با همسر يا رئيس خود داريد، همگي نياز به انتخاب راه حل و تصميمي دارد كه آنها را حل كند.

براي رسيدن به اهداف خود بايد بهترين تصميمات را بگيريد. هرچند هوشمندانه نباشد. در واقع ، همگي ما تجاربي از تصميم‌گيري غلط داريم كه به پيامدهاي ناخوشايندي منتهي شده است.

برخي از تصميمات غلط درباره موضوعات، كم اهميت ، و پيامد آن چندان جدي نبوده يا زياد طول نمي‌كشد؛ ولي تصميمات مهمي در زندگي وجود دارد كه اگر غلط انجام شود پيامد بد آن تا آخر عمر باقي خواهد ماند.

اکنون روش های تصمیم گیری را با هم مرور میکنیم:
تصميم‌گيري احساسي: مبنا اين است كه احساس ما چه چيز را درست مي‌داند؟ در اينجا تاكيد بر حس دروني، ترجيحات ذهني و ارزش‌هاي ماست. ملاك اين است كه چه حسي داريم نه اينكه چه فكري داريم؟!

تصميم‌گيري اجتنابي: فرد يا لزوم تصميم‌گيري را انكار مي‌كند يا اميدوار است كه همه چيز خود به خود درست شده، يا به تكنيك‌هاي به تاخير انداختن مثل امروز و فردا متوسل مي‌شود. در اينجا هدف، حفظ آسايش روان‌شناختي كوتاه‌مدت، به هزينه‌اي گزاف است.

 تصميم‌گيري تكانه اي: فرد به سرعت و برمبناي اتفاقات ناگهاني تصميم گرفته و هيچ‌گونه ارزيابي منطقي از حقايق ندارد.

 تصميم گيري مطيعانه: فرد بر اساس انتظارات ديگران تصميم مي‌گيرد. ويژگي اصلي اين شيوه انفعال است. به گونه‌اي كه فرد اجازه مي‌دهد ديگران براي وي تصميم بگيرند.

 تصميم گيري گوش به زنگي: فرد به قدري براي تصميم‌گيري دچار اضطراب مي‌شود كه كارايي وي براي يك تصميم خوب كاهش مي‌يابد. در اينجا فرد نمي‌تواند اطلاعات مريوطه را ارزيابي كند و به قدري در جزئيات فرو مي‌رود كه اصل را از دست مي‌دهد.
 
 تصميم گيري اخلاقي: مبناي تصميم يك منبع اخلاقي است كه مي‌تواند به تعليمات مذهبي مربوط باشد و يا اگر فرد مذهبي نباشد بر اساس اصول اخلاقي شخصي تصميم مي‌گيرد.

تصميم گيري منطقي: فرد به طور بي‌طرفانه و منطقي تمامي اطلاعات مهمي كه به تصميم مربوط است را ارزيابي كرده و سپس با توجه به اهداف خود بهترين انتخاب را بر‌مي‌گزيند.

براي تصميم گیری ابتدا بايد راه‌حل‌هاي مختلفي را بدست آورده سپس از بين راه‌حل‌هاي مربوطه بهترين راه‌حل را انتخاب كنيم، سپس راه‌حل‌هاي مختلف را با هم مقايسه كرده تا بدانيم كدام يك از همه بهتر است ؟ و براي اين كار بايد از خود سوال كنيم اگر از اين راه‌حل استفاده كنم چه اتفاقي خواهد افتاد؟ پيامد آن چه خواهد بود؟واقعيت اين است كه هر كاري كه انجام مي‌دهيم نتايج يا پيامدهاي دارد و اگر ياد بگيريم كه قبل از انجام نتيجه‌آن را پيش بيني كنيم آن وقت كمتر دچار اشتباه خواهيم شد.

در تصميم‌گيري، فرد با مشكلي روبروست كه براي آن چندين پاسخ وجود دارد فرد بايد شهامت انتخاب يك گزينه از بين گزينه‌هاي موجود را داشته باشد . اما در حل مساله فرد با موقعيتي روبرو است كه هيچ جوابي براي آن نداشته و حل آن مستلزم استفاده از دانش‌ و اصول آموخته شده‌ي قبلي در تركيبي تازه است.

مراحل تصميم گيري منطقي‌
 مواجه شدن با تصميم: با اطلاعات راجع به خطرات سيگار بايد مواجه شده و بخواهيم كه تغيير كنيم . تصميمات بايد واضح بوده كلي و مبهم نباشد مثل اينكه ? من از سيگار كشيدن ناراضي هستم?.

 خلق حق انتخاب‌ و جمع‌آوري اطلاعات: بايد بدانيم همه‌ي انتخاب‌ها سياه، سفيد، روشن و بديهي نبوده و بايد انتخاب‌هاي زيادي ايجاد كنيم .

 ارزيابي پيامدهاي پيش بيني شده : پيامدهاي منفي و مثبت، كوتاه مدت و بلند مدت را براي خود و ديگران ارزيابي كنيم.

 متعهد كردن خود به يك تصميم: با بيان اهداف و پاداش‌هاي احتمالي و رعايت هماهنگي با ارزش‌ها و وارسي كردن آنها بهترين انتخاب را برگزينيم.

 طرح ريزي براي چگونگي اجراي تصميم: چهارچوب زماني براي اجراي تصيم در نظر گرفته، موانع را پيش بيني نموده كارها را انجام داده و منابع حمايت كننده را تعيين مي‌كنيم .

 اجراي تصميم: با تعيين بهترين زمان براي اجرا، اضطراب و تعارضات موجود با اجراي تصميم از بين مي‌رود.

ارزيابي پيامدهاي واقعي اجراي تصميم: براي تعديل كردن پيامدها بايد نسبت به بازخوردها انعطاف داشته و با پردازش منطقي اطلاعات، با نااميدي و ساير پيامدها كنار بياييم.

( اين مهارت به ما كمك مي‌كند تا به نحو موثرتري در مورد مسائل زندگيمان تصميم بگيريم . اگر از ابتدا بتوانيم فعالانه تصميم گيري كرده، جوانب مختلف انتخاب‌ را بررسي و پيامدهاي هر انتخاب را ارزيابي نماييم، مسلماً در سطوح بالاتري از بهداشت رواني قرار خواهيم گرفت).